Metodyka

Strategiczna Mapa Hałasu koncesyjnego odcinka Autostrady A1 od km 00 + 000 (węzeł Rusocin) do km 151 + 900 (węzeł Czerniewice) została opracowana zgodnie z rozporządzeniem Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 1 lipca 2021 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych ujętych na strategicznych mapach hałasu, sposobu ich prezentacji i formy ich przekazywania (Dz.U. 2021 poz. 1325).

Przy sporządzeniu mapy posługiwano się następującymi metodami:

  • Metodyka CNOSSOS-EU, czyli wspólna metoda oceny hałasu w Europie, ang. Common NOise ASSessment MethOdS in Europe, wdrożona dyrektywą unijną Komisji (UE) 2015/996 z dnia 19 maja 2015 r. ustanawiającej wspólne metody oceny hałasu zgodnie z Dyrektywą 2002/49/WE, zawartej w załączniku II do dyrektywy 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
  • Referencyjna metodyka wykonywania pomiarów hałasu drogowego wprowadzanego do środowiska, określoną w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem, portem (Dz. U. 2011 r., Nr 140, poz. 824, ze zm.)


Podczas sporządzania przedmiotowego opracowania i wykonywania modeli i obliczeń akustycznych wykorzystano systemy danych przestrzennych i systemy danych akustycznych przedstawione w poniższej tabeli.


Cechy

System danych przestrzennych

System danych akustycznych

Oprogramowanie

Quantum GIS wersja 3.22, GRASS

SoundPLAN

Formaty plików

*.shp, *.dbf, *.dxf, *.tiff

*.geo

Skala

1:10 000

1:10 000

Dokładność w metrach

10

10

Procent powierzchni analizowanego obszaru objętego systemem

100%

100%

Data ostatniej aktualizacji

13.05.2022 r.

21.07.2022 r.



Strategiczna Mapa Hałasu Autostrady A1 została wykonana z wykorzystaniem profesjonalnego oprogramowania przeznaczonego do symulacji propagacji dźwięku w środowisku zewnętrznym SoundPLAN, wersja 8.2 firmy Braunstein + Berndt GmbH.


Nazwa

Adres

Kontakt

Braunstein + Berndt GmbH

Etzwiesenberg 15
D-71522 Backnang
Niemcy

Tel. +49.7191.9144-0
Fax +49.7191.9144-24
E-mail bbgmbh@soundplan.de

SoundPLAN International LLC

80 E Aspley Ln
Shelton WA 98584
USA

Tel. +1.360.43298-40
Fax +1.360.43298-21
E-mail marketing@soundplan.com



Na potrzeby obliczeń Strategicznej Mapy Hałasu (SMH) został stworzony model wysokościowy z obiektami powierzchniowymi i kubaturowymi, oraz z innymi powierzchniami mającymi wpływ na propagację hałasu.

Numeryczny Model Terenu (NMT) odzwierciedlający ukształtowanie terenu sporządzano w postaci arkuszy z siatką punktów o przypisanych współrzędnych poziomych i przypisanej wysokości. Ze względu na potrzebę dokładnego odwzorowania danych przestrzennych ale i potrzeby jej cyfrowego przekazywania i archiwizacji ustalono że satysfakcjonujący błąd odwzorowania wysokości terenu może osiągnąć maksymalnie 0,5 m. Takie kryterium pozwoliło wstępnie przetworzyć dane NMT ograniczając ich ilość i rozmiar, które finalnie wykorzystano w modelu akustycznym do triangulacji powierzchni odwzorowującej ukształtowanie terenu i stanowiącej odniesienie wysokościowe dla lokalizacji źródeł hałasu, siatki obliczeniowej, budynków, receptorów oraz barier.

Warstwa budynków wykorzystana w modelu obliczeniowym przy SMH, posiada określone atrybuty - położenie, przeznaczenie, funkcje użytkowe i ogólne dane techniczne budynków. Dane te udostępniono w bazie BDOT10k i LoD1 na platformie GEOPORTAL. Powiązanie pozyskanych danych z obu baz jest wystarczające przy stosowaniu metodyki CNOSSOS-EU uwzględniającej przeszkody na drodze propagacji dźwięku, których kąt nachylenia nie przekracza 15°. Przekształcenie rzeczywistej powierzchni dachu w płaską powierzchnię o średniej wysokości w sposób wystarczający pozwala uwzględnić w obliczeniach także dyfrakcję na krawędziach dachu. W przypadku braku poszczególnych budynków w zbiorze LoD1 ich wysokość wyznaczono na podstawie wizji lokalnej.

Określenie liczby mieszkańców narażonych na szkodliwe skutki oddziaływania hałasu nastąpiło na podstawie analiz wykonanych w oparciu o obliczenia imisji hałasu na elewacjach budynków mieszkalnych. Ilości lokalów mieszkalnych i mieszkańców w budynkach mieszkalnych zgodnie z zalecaną metodyką wykonano w oparciu o podejście statystyczne z wykorzystaniem danych publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny (GUS) w odniesieniu do jednostek terytorialnych – gmin. W ww. procesie wykorzystano najbardziej aktualne dane statystyczne publikowanych przez GUS w odniesieniu do pełnego roku kalendarzowego, dostępnych poprzez platformę Bank Danych Lokalnych (BDL).

W przyjętym modelu obliczeniowym wprowadzono również istniejące ekrany akustyczne. Długość ekranów akustycznych oraz ich lokalizację pozyskano z danych projektowych oraz bazy BDOT10k. Przebieg ekranów zweryfikowano z ortofotomapą, wizją terenową, bazą danych OpenStreetMap oraz usługami typu Google StreetView. Obiekty zawarte w bazie BDOT10k nie zawierają atrybutu wysokości. Wysokość ekranów ustalono w oparciu o dane projektowe, wizję terenową oraz usługę Google StreetView. Ekran akustyczny w obliczeniach to nie tylko obiekt stanowiący barierę na drodze propagacji fali akustycznej, na którego krawędziach dochodzi do dyfrakcji, ale także płaszczyzna odbijająca. Stąd wprowadzono do modelu akustycznego informacje, osobno dla każdej ze stron ekranu, dotyczące rodzajów powierzchni, które odwzorowują, jaka część energii akustycznej odbija się od powierzchni ekranu, a jaka zostaje przy odbiciu pochłonięta.

W celu sprawdzenia przyjętego modelu obliczeniowego wykorzystano wyniki z pomiarów hałasu komunikacyjnego przeprowadzonych metodą pomiarów ciągłych (24 godzinnych). Wyniki pomiarów użytych do kalibracji i weryfikacji modelu pochodzą z sprawozdań z pomiarów hałasu komunikacyjnego Nr 024 - 046 sporządzonych przez wykonawcę pomiarów firmę „Labotest” Laboratorium Analiz Fizykochemicznych – Marek Kozicki (nr certyfikatu akredytacji AB 894). Pomiary hałasu komunikacyjnego przeprowadzono zgodnie z zamieszczoną w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 16.06.2011 r. Załącznik nr 3 (Dz. U. Nr 140, poz. 824) referencyjną metodyką wykonywania okresowych pomiarów poziomów hałasu wprowadzanego do środowiska w związku z eksploatacją dróg, linii kolejowych i linii tramwajowych oraz kryteriami lokalizacji punktów pomiarowych. Wykorzystana metodyka służy między innymi do pomiarów wartości hałasu wprowadzanego do środowiska w związku z eksploatacja dróg publicznych wyrażonego wskaźnikami LAeq D i LAeq N. Wartość równoważnego poziomu dźwięku A wyznaczono wykorzystując procedurę ciągłej rejestracji hałasu powodowanego przez ruch drogowy, stosowaną do nieprzerywanych wielogodzinnych lub wielodniowych pomiarów poziomów hałasu w czasie odniesienia T, w danym punkcie pomiarowym. Dokładną lokalizację punktów pomiarowych ustalono indywidualnie w zależności od charakterystyki badanego obiektu oraz jego otoczenia.

W celu oszacowania ilości osób narażonych na ponadnormatywne działanie hałasu liczbę mieszkańców przyporządkowaną do budynków mieszkalnych powiązano z poziomami imisji, wyrażonymi wskaźnikami 𝐿𝐷𝑊𝑁 i 𝐿𝑁. Mieszkańców nie przypisano budynkom niezamieszkałym takim jak: szkoły, szpitale, budynki biurowe czy zakłady. W przypadku źródeł hałasu takich jak hałas drogowy, nie można na ogół określić jednego przedziału poziomu hałasu, w jakim znajduje się dany budynek i w efekcie przypisać mu określonej jednoliczbowej wartości przedziałów dla wskaźników 𝐿𝐷𝑊𝑁 i 𝐿𝑁. Przy gęstej zabudowie, blisko źródła hałasu różnice w poziomach występujących na poszczególnych elewacjach budynku mogą przekraczać nawet 20 dB, co oznacza, że ludzie zamieszkujący dany budynek są eksponowani na różne poziomy hałasu.

W przypadku hałasu drogowego w analizach liczby osób narażonych na hałas nie korzysta się w sposób bezpośredni z mapy imisyjnej wyznaczonej w siatce obliczeniowej 10 x 10 m na wysokości 4,0 n.p.t. Do tych analiz wykorzystano obliczenia w siatce receptorów na elewacjach budynków mieszkalnych. Receptory te są zlokalizowano w odległości 0,1 m od elewacji, a w obliczeniach nie uwzględniono odbicia fali akustycznej od fragmentu elewacji, do której przypisano dany receptor. W ten sposób wyznaczono poziom dźwięku jako miara energii akustycznej padającej na dany fragment elewacji.

W rzeczywistości poziom hałasu zmienia się także wraz z wysokością n.p.t. (zmienia się odległość obserwatora od źródła), co skutkuje różnymi wartościami wskaźników 𝐿𝐷𝑊𝑁 i 𝐿𝑁 na kolejnych kondygnacjach budynków. Z uwagi na brak możliwości dokładnego przypisania lokali mieszkalnych i mieszkańców do poszczególnych kondygnacji Dyrektywa 2002/49/WE wskazuje, że wszystkie analizy związane z narażeniem mieszkańców na hałas przeprowadza się w oparciu o siatkę receptorów na elewacjach budynków wyznaczoną wyłącznie na wysokości 4,0 m n.p.t, a co za tym idzie pomija się, kwestie wysokości i liczby kondygnacji poszczególnych budynków.